Robot eklem protezleri ortopedi cerrahisinde nasıl çalışır?
Ortopedik cerrahide robot kullanımı son 10 yıl içinde önemli gelişmeler kaydetmiş önemli bir yardımcı yöntemdir.
Klasik anlamda cerrahın yerine geçen bir enstrüman değildir. Sadece ameliyatın belirli aşamalarında yardımcı olan bir kol olarak çalışmaktadır. Aslında cerrahın yapmış olduğu protez ameliyatı planlamasının hatasız bir kesinlikte gerçekleşmesini sağlamaktadır. Bu nedenle robotik protez uygulamaları bir Haptik yardımcıdır; Haptik kelimesi sanal ortamda sizin yapmak istediğiniz işlemin insan tarafından kullanılan ara yüzüdür, mesela bilgisayar kullanırken bizim yardımcımız olan fare (Mouse) veya joystick de birer Haptik uygulamadır. Cerrahınız da robotik ameliyatlarınızı bu şekilde gerçekleştirir.
Protez ameliyatlarında kullanılan robotların tasarımı nasıldır?
Kalça ve Diz Protez cerrahisinde kullanılan Robotlar 3 ana üniteden oluşur.
- Robotik kol ve kesici uçların olduğu ünite.
- Hastanın kemiğine takılan yansıtıcıların ilettiği konum bilgilerini alarak cerraha tam olarak kemik yüzeyin neresinde olduğunu yaptığı plan üzerinde gösteren ünite
- Alınan verilerin değerlendirilerek protez uyum ve konumunun tekrar değerlendirildiği bu konuda deneyimli uzmanın çalıştığı ünite.
Bu üç ünite cerrah ile birlikte çalışarak yapılacak ameliyat sürecini yönetir.
Robotik protez ameliyatları ek bir hazırlık süreci içerir mi?
Klasik yöntemde yapılan diz ve kalça Protezleri çekilen kemik grafileri ile planlanır, fakat Robotik cerrahi için hastaların ilgili eklemlerini ve tüm bacağın konumunu gösteren bilgisayarlı tomografi kesitleri gerekmektedir. Alınan bu tomografi kesitleri sanal ortama yüklenerek 3 boyutlu kemik görüntüleri oluşturulur. Bu görüntüler işlenerek yapılacak kalça veya diz protezlerinin tam kemik yerleşimi, boyutları ve ilgili diz ve kalça çevresinde planlanan dizilim ve açısal durumu var olan deformiteleri düzeltecek şekilde planlanır.
Bu süreç, hastaların uygun plandaki tomografi kesitlerinin, planlanan cerrahi tarihinden 4-5 gün öncesinden çekilerek işlenmesini gerektirir. Bu işlem hastaların cerrahi öncesi hazırlık süreci içerisinde kolaylıkla yapılabilmektedir.
Robotik kalça ve siz protezlerinin en önemli avantajları nelerdir?
Robotik yardımın en önemli avantajı planlanan protez ameliyatının 1mm ve 1 dereceden daha az bir hataya müsade edecek kesinlikle yerleştirilebilmesine olanak sağlamasıdır.
Robotik diz protezi ameliyatında yumuşak doku ve bağlara yönelik gevşetme işlemlerinin daha az olması sebebi ile ameliyat sonrası ağrı şiddeti azalmaktadır. Tüm hareket planlarında dengeli bir eklem aralığı sağlanabildiği için tüm hareket planları rahatlamaktadır. Parçalardaki aşınma ve yıpranmanın daha az olacağı yani protez ameliyatının yenilenme ihtiyacının öteleneceği öngörülmektedir.
Robotik kalça protezi sonrası bacak boyunda uzama veya kısalık gibi sorunlar azalmakta hatta sıfıra inmektedir. Yine kalça ameliyatları sonrasında görülen protez çıkıkları ameliyat öncesi sanal olarak planları yapıldığı için asgari düzeyde olmakta ve kalça eklemi daha geniş bir hareket kabiliyeti kazanabilmektedir. Yine diz ekleminde olduğu gibi, ideal pozisyonda yerleştirilen protez parçalarının aşınması azalmakta ve protez yenilenme ihtiyacı ötelenmektedir.
Robotik kalça ve diz protezleri kimler için uygundur?
Kalça ekleminde total protez ameliyatı gerektiren tüm hastalıklarda kullanılması mümkündür. Fakat ileri doğumsal anomalilerin sonucu gelişmiş karmaşık eklem çevresi yapısal farklılıklar varlığında pek uygun değildir. Doğumsal kalça çıkığı ve onun yol açtığı eklem sorunlarında uyluk kemiğini kısaltma gibi ek müdahaleler ile birlikte de kullanılabilir.
Diz ve kalça protez ameliyatlarında revizyon, yani var olan diz protezinin daha uzun saplı ve veya menteşeli protezlerin kullanarak yenilenmesi, dışında her durumda kullanılabilmektedir.
Robotik cerrahide kullanılan protezler farklı mıdır?
Hem kalça hemde diz protez ameliyatlarında kullanılmakta olan protezler standart ameliyatlarda kullanılan protez ile aynıdır. Asıl fark bu protezlerin kemiğe yerleştirilmesindeki yardımcı ayrıntılı planlama ve robot kol yardımıdır.
Robotik protez ameliyatı sonrası süreç farklı mıdır?
Robotik cerrahi sonrası hemen ertesi gün hastalar yürütülmekte hastanede ağrı kontrolü egzersiz ve gerekli tıbbı bakımlar için 3-4 dün kalmaktadır. Bu süreç normal standart diz ve kalça protezi ameliyatlarından farklı değildir.
Robotik ameliyatlar tüm Ortopedik cerrahlar tarafında her sağlık kuruluşunda yapılabilir mi?
Robotik Cerrahi için kullanılan sistemlerin bir eğitim ve sertifikasyon süreci vardır. Doktorunuzun bu sertifikasyona sahip olması gerekir. Bazı robotik sistemler sertifikasyonsuz kullanılabilse de yapılacak işlemlerin karmaşıklığı mutlaka bir tecrübe ve eğitim gerektirmektedir.
Bir önemli konuda Doktorunuzun kalça ve diz cerrahisinde standart protez ameliyatları konusundaki deneyimidir. Standart ameliyatları belli bir tecrübe ile yürütmeyen cerrahların Robotik sürece geçmesi pek uygun değildir.
Uygun ameliyathane koşulları enfeksiyonların engellenmesi için deneyimli tecrübeli teknisyen ve ameliyathane personeli olmazsa olmazdır. Cerrahi sırasında Doktorunuz geniş ve deneyimli bir ekiple birlikte çalışmaktadır.
